Zespół Szkół Mechanicznych nr 1 im. Szczepana Humberta w Krakowie to najstarsza szkoła techniczna w Polsce. Mieści się w pięknym zabytkowym budynku pochodzącym z 1912 roku. Historia szkoły sięga roku 1834, kiedy to zgodnie z zapisem dokonanym w testamencie przez zasłużonego dla Krakowa architekta i budowniczego, Szczepana Humberta, powstał Instytut Techniczny przekształcony potem w Państwową Szkołę Przemysłową, następnie w Technikum Mechaniczne i Zasadniczą Szkołę Zawodową, z połączenia których powstał Zespół Szkół Mechanicznych nr 1. Od samego początku kolejne pokolenia uczniów i nauczycieli, czując się spadkobiercami tradycji humbertowskiej, tworzą dzieje szkoły i budują jej wizerunek.
W ZSM nr 1 kształci się około 900 uczniów w zawodach: technik mechatronik, technik automatyk, technik mechanik, technik pojazdów samochodowych (w Technikum Mechanicznym nr 15) oraz mechanik pojazdów samochodowych i elektromechanik pojazdów samochodowych (w Branżowej Szkole I stopnia nr 14).
Szkoła stawia sobie jako główny cel jak najlepsze przygotowanie uczniów do rozwoju kariery zawodowej na krajowym i międzynarodowym rynku pracy, osiągnięcie przez nich wysokich wyników egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, wspieranie ich indywidualnego rozwoju, rozwijanie zainteresowań i pasji, a także kształtowanie odpowiednich postaw obywatelskich i społecznych.
Elementami wspierającymi wysoką jakość kształcenia jest organizowanie i wspieranie przez szkołę możliwości doskonalenia i uzupełniania wiedzy i umiejętności uczniów poprzez:
- realizację dodatkowych, darmowych kursów z obszaru diagnostyki i napraw samochodowych oraz mechatroniki i robotyki, w tym możliwość uzyskania dodatkowych uprawnień jako operator wózka widłowego, uprawnienia SEP do 1kV, prawa jazdy kat. B oraz uprawnień spawalniczych w ramach projektu Modernizacja Kształcenia Zawodowego;
- staże wakacyjne w firmach i przedsiębiorstwach w danej branży połączone ze stypendiami fundowanymi dla uczniów;
- zajęcia i warsztaty weekendowe i wakacyjne o tematyce zawodowej i ogólnej, np. z robotyki, mechatroniki, fizyki oraz przedsiębiorczości w ramach Małopolskiej Chmury Edukacyjnej;
- projekty edukacyjne w ramach programu Erasmus+ organizowane we współpracy ze szkołami partnerskimi z Niemiec, Czech i Węgier;
- projekty wymiany młodzieży z niemieckimi szkołami partnerskimi w Moguncji, Salzgitter i Gersheim w ramach Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży;
- projekty i konkursy z języka angielskiego i niemieckiego;
- wizyty zawodoznawcze w zakładach przemysłowych, np. Fiat Auto Poland, MAN, MPK,
Pratt & Whitney Tubes, Teamtechnik Production Technology;
- udział i sukcesy uczniów w konkursach i olimpiadach przedmiotowych i zawodowych na poziomie wojewódzkim i ogólnopolskim;
- wycieczki turystyczno-krajoznawcze i przedmiotowe oraz wyjścia do muzeów i na wystawy;
- realizację projektów o tematyce ekologicznej, społecznej i ekonomicznej;
- szkolenia w ramach projektu Inter Cars „Młode Kadry” oraz szkolenia organizowane przez firmy Pratt & Whitney Tubes, Multiprojekt Automatyka, Roboty Przemysłowe;
- udział w szkoleniach, warsztatach i debatach organizowanych w ramach „Święta Szkoły”, Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości i Europejskiego Tygodnia Umiejętności Zawodowych;
- współpracę szkoły z instytucjami i organizacjami zewnętrznymi, które wspomagają procesy dydaktyczno-wychowawcze (klasy patronackie).
Celem sprostania wymaganiom współczesnego rynku pracy szkoła na bieżąco modernizuje i doposaża bazę techno-dydaktyczną, w tym m.in. pracownie: motocyklową, mechatroniki, automatyki i robotyki, diagnostyki silników, napędów elektrycznych i hybrydowych oraz pracownię do zajęć online w ramach Małopolskiej Chmury Edukacyjnej.
Praktyczna nauka zawodu w formie praktyk zawodowych, zajęć praktycznych oraz staży wakacyjnych dla uczniów realizowana jest przy współpracy szkoły z bazą około stu firm oraz z Centrum Kształcenia Zawodowego nr 1 w Krakowie. Szeroko pojęta współpraca dotyczy obszarów mechatroniki, automatyki, robotyki, zaawansowanych technologii wytwarzania (CNC), technologii napraw, serwisowania i diagnostyki samochodowej. Efektem współpracy z przedsiębiorstwami jest kilkukrotne uzyskanie przez ZSM nr 1 tytułu laureata ogólnopolskiego konkursu „Szkoła dla pracodawców – Pracodawcy dla szkoły”.
Szkoła posiada dostęp do szybkiego Internetu oraz niezbędne urządzenia multimedialne i sprzęt komputerowy wraz z odpowiednim oprogramowaniem narzędziowym do wszystkich pracowni, zarówno w obszarze kształcenia ogólnego, jak też zawodowego.
Ciekawy i urozmaicony księgozbiór biblioteki szkolnej oraz liczne projekty przez nią realizowane wpływają na wzrost czytelnictwa społeczności szkolnej i rozwijanie zainteresowań uczniów.
W szkole organizowane są zajęcia rozwijające dla uczniów szczególnie uzdolnionych oraz zajęcia pozalekcyjne służące rozwijaniu pasji i zainteresowań.
Szkoła zapewnia udział w zajęciach dydaktycznych i wychowawczych uwzględniających szczególne potrzeby edukacyjne uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce, problemami zdrowotnymi, znajdujących się w sytuacji kryzysowej, powracających z zagranicy lub wymagających indywidualnego podejścia ze strony szkoły.
Naukę w ZSM nr 1 podejmują również uczniowie z zagranicy, którzy realizują w szkole obowiązek nauki, przełamując tu bariery kulturowe i językowe.
W szkole realizowane są działania wychowawcze dostosowane zarówno do wieku uczniów jak i do ich specyficznych potrzeb. Są to akcje honorowego krwiodawstwa, różnorodne akcje wolontariackie i charytatywne oraz uroczystości patriotyczne. Niezwykle istotnym elementem wychowawczym jest również dbałość o zachowanie i kultywowanie pamięci o historii i patronie szkoły Szczepanie Humbercie, czego wyrazem jest obchodzony uroczyście coroczny „Tydzień Humbertowski”.
ZSM nr 1 jest laureatem wielu prestiżowych nagród i tytułów otrzymywanych za wybitne osiągnięcia uczniów i nauczycieli oraz wyróżniającą działalność edukacyjną w dziedzinie kształcenia zawodowego takich jak: „Lider Edukacji Zawodowej”, „Oskar Zawodowy”, „Małopolska Szkoła z Pasją”, „Szkoła Zawodowa Najwyższej Jakości”. W 2019 r. szkoła została odznaczona Srebrnym Medalem Honorowym za Zasługi dla Województwa Małopolskiego.